Wat doet de Europese Unie?

De Europese Unie (EU) is een organisatie waarin 27 landen in Europa samenwerken. Een ervan is Nederland. Een deel van die landen werkt al meer dan vijftig jaar met elkaar samen. Andere landen hebben zich nog niet zo lang geleden aangesloten bij de EU. Het Verenigd Koninkrijk (Groot-Brittannië en Noord-Ierland) heeft de EU eind januari 2020 juist verlaten.

Landen kunnen niet zomaar lid worden van de EU. Ze moeten aan allerlei economische en politieke eisen voldoen. Deze eisen zijn vastgesteld in Kopenhagen (1993) en worden daarom ook wel de Kopenhagencriteria genoemd. Met een aantal landen, waaronder Servië en Montenegro, vindt momenteel overleg plaats over toetreding tot de EU. Dergelijke onderhandelingen duren vaak lang. Daarnaast heeft de EU overeenkomsten afgesloten met landen die voorlopig geen lid kunnen worden of dat zelfs helemaal niet willen.

Interne markt

De landen van de EU werken veel samen op het gebied van economie. We noemen dat de interne markt. Door die interne markt hebben we in de EU vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal. Daardoor kun je als burger van een EU-land gemakkelijk in een ander land gaan werken en wonen. Als je goederen vervoert van het ene naar het andere EU-land, hoef je daarover geen invoerbelasting te betalen. Bedrijven die allerlei diensten aanbieden, bijvoorbeeld op het gebied van technologie, kunnen dat in de hele EU zonder problemen doen. En ten slotte kunnen banken, bedrijven en particulieren geld overmaken van het ene naar het andere land zonder dat dat extra geld of moeite kost. Je kun dat bijvoorbeeld doen voor investeringen in een bedrijf of de bouw van een huis.

Gezamenlijk beleid

Maar de interne markt is niet het enige kenmerk van de EU. De EU-landen hebben over de meest uiteenlopende onderwerpen afspraken gemaakt. Zo voeren de EU-landen gezamenlijk een beleid op het gebied van landbouw en visserij. Veel boeren krijgen subsidie omdat ze anders niet in staat zijn om hun bedrijf te runnen. Deze subsidie aan Europese boeren wordt het gemeenschappelijk landbouwbeleid genoemd. De EU bepaalt hoeveel vis er mag worden gevangen in de zeeën rondom Europa. De regels over handel tussen de EU en andere landen in de wereld worden door de EU vastgesteld. De EU investeert geld in de verbetering van de infrastructuur (wegen, spoorlijnen, netwerken voor energie en communicatie). Landen en bedrijven moeten zich aan tal van regels houden om het milieu te beschermen. De EU doet aan beheer van het landschap. Maar niet alle landen doen overal aan mee, omdat ze dat niet willen of niet mogen.

Zo hebben slechts 19 van de 27 lidstaten een gemeenschappelijke munt: de euro. Dit gebied van landen die de euro hebben, wordt de eurozone genoemd. Sommige landen die wel lid zijn van de EU, hebben niet de euro. Een voorbeeld hiervan is Denemarken.

Andere gebieden

Er zijn ook onderwerpen waarop de samenwerking tussen lidstaten veel minder ver gaat. Dat geldt onder andere voor het buitenlandse beleid van de EU. Vaak is het zo dat elk land zijn eigen politieke koers wil bepalen tegenover landen van buiten de EU. Ook migratie naar Europa is een onderwerp waarop de landen van de EU het vaak niet eens kunnen worden.

Ten slotte zijn er ook gebieden waarop de EU maar weinig bemoeienis heeft, zoals onderwijs, cultuur en volksgezondheid. Dit zijn zaken die vooral door de staten afzonderlijk worden geregeld. Wel is het zo dat de EU soms voor gunstige regelingen zorgt, zodat bijvoorbeeld een diploma uit een bepaald land ook in andere landen geldig is.

---