Workshop 3 (2016) – Lobbyen is niet meer dan helder communiceren

Als trainer Marijn Bosman aan de deelnemers van de derde workshop in de cursus Publiek leiderschap voor vrouwen vraagt waar ze aan denken bij het woord ‘lobbyist’, blijkt dat die al een veel genuanceerder beeld hebben van wat lobbyen inhoudt dan Bosman vaak te horen krijgt. Het stereotype beeld van lobbyisten is niet zo positief: een groep snelle jongens in pak die de deur platlopen bij Kamerleden, vaak hun oud-collega’s in de schimmige wereld van de ‘draaideurcultuur’, waar volksvertegenwoordigers de Kamer verlaten om grof geld te gaan verdienen als belangenbehartiger.

Het meest negatieve dat Bosman vandaag te horen krijgt, is ‘praatjesmakers’. Zelf spreekt ze vaak over public affairs in plaats van lobbyen: professionele en transparante belangenbehartiging, waarbij zij en haar collega’s hun klanten helpen met advies bij het tot stand komen van wetgeving. Daarbij moeten we in het geval van het kantoor waarvoor Bosman werkt (Dröge en Van Drimmelen) vooral ook denken aan bedrijven met nieuwe modellen, bijvoorbeeld elektrische auto’s, die aanlopen tegen de ‘gestolde werkelijkheid’ die wetten volgens haar zijn. Wetten lopen namelijk altijd achter op de samenleving.

Van uitruil geen sprake

Voor wie stiekem wel dacht aan schimmige dealtjes in achterkamers heeft Bosman een duidelijke boodschap: “Transparantie is key. Je hebt er niet zoveel aan om te gaan onderhandelen, want politici hebben jou niet nodig zoals ze andere partijen nodig hebben. Van uitruil is daarom geen sprake en je hebt vaak maar een kans om je verhaal te vertellen aan een ambtenaar of Kamerlid. Wees dus helder en leg gewoon op tafel wat je wilt bereiken.”

Eigenlijk komt het ambacht lobbyen volgens Bosman vooral neer op communicatie. Je bent altijd bezig met de vraag wat de boodschap van een klant is en wat daarvan de maatschappelijke relevantie is. Want als je kunt aantonen dat je jouw probleem leeft in de samenleving, groeit het draagvlak voor jouw oplossing onder beleidsmakers ook.

Plan je oplossing

Denken in oplossingen, zegt Bosman, is heel belangrijk:  “Politici en ambtenaren horen de hele dag al problemen aan. Als jij degene bent die een idee aandraagt om dat probleem ook daadwerkelijk op te lossen, helpt dat.” Je hoeft niet meteen een hapklare oplossing te hebben, een oplossingsrichting is ook goed. “Maar zorg wel dat je oplossingsrichting haalbaar is,” aldus Bosman. “Je kunt niet zomaar zeggen dat ‘men’ het budget moet verdubbelen om een specifiek probleem op te lossen, want een begroting moet sluitend zijn. Als je tegelijkertijd met iets aankomt waarop je kunt besparen wordt je verhaal aantrekkelijker.”

Cruciaal voor een goede campagne is weten wie op welk moment in een wetgevingsproces aan tafel zitten. Dan kun je namelijk timen wanneer je met wie gaat praten. Als een fractie op dinsdagochtend vergadert en jij vraagt op dinsdagmiddag of een politicus uit die fractie iets wil meenemen in het volgende debat, ben je te laat. In die fractievergadering werd namelijk de lijn voor de rest van de week uitgestippeld. Nieuwe informatie kan dan nog maar moeilijk worden meegenomen.

Vergeet ook niet dat politici in een fractie opereren. Dat ene Kamerlid of gemeenteraadslid mag het dan met je eens zijn, zij moet vervolgens haar fractie overtuigen en de fractie moet vaak ook nog de rest van de partij overtuigen, de wethouder, de coalitiepartner etc.

Lobbyen voor ‘de vrouwenzaak’

Met dat in gedachten is het tijd om zelf aan de slag te gaan. Speciaal voor de cursus Publiek leiderschap voor vrouwen heeft Bosman de casussen aangepast op ‘de vrouwenzaak’, waarbij de casussen gaan over het vrouwenquotum, de reclames van Suit Supply en vrouwonvriendelijke videoclips op televisie.

De deelnemers worden verdeeld in drie groepen en krijgen de opdracht een plan van aanpak en een communicatiestrategie te bedenken voor de toegewezen casus. Daarvoor heb je nodig:

• een helder geformuleerd doel;
• een kernboodschap;
• stakeholderanalyse (een overzicht van de personen en organisaties die belang hebben bij het al dan niet slagen van je plan).

Enthousiast gaan de deelnemers aan de slag. Al snel blijkt dat sommigen diep in de inhoud duiken en lang blijven hangen in het formuleren van een doel. Dit komt de communicatiestrategie niet ten goede.

Voorkom vertroebeling

Bosman benadrukt dat je juist ook moet bedenken wie je tegenover je treft als je met een standpunt komt en welke instrumenten je tot je beschikking hebt. ‘Sociaal media inzetten’ is bijvoorbeeld niet voldoende. “Wat betekent dat?” vraagt Bosman. “Ga je een hashtag populair maken of wil je een viral filmpje? En als je zegt: ‘We willen ook bedrijven noemen in de campagne’, bedoel je dan dat je bedrijven wil prijzen die wél voldoende vrouwen aannemen of dat je bedrijven juist op een zwarte lijst gaat zetten omdat ze er te weinig hebben?”

Meer is soms ook minder. Als je je probleem presenteert als een moreel probleem waar de samenleving iets aan gedaan wil hebben, kan het bijvoorbeeld tegen je werken als je ook nog een economisch belang aan de oplossing verbindt. Hierdoor vertroebelt je beeld namelijk in plaats van dat je je groep bondgenoten uitbreidt. En die heldere boodschap, daar gaat het uiteindelijk om.

Cursus Publiek leiderschap voor vrouwen

De workshop Lobbyen was de laatste bijeenkomst van de cursus Publiek leiderschap voor vrouwen 2016. Lees de verslagen van de workshops Publiek imago en Onderhandelen en gesprekstechnieken.

Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten die ProDemos organiseert voor ambitieuze vrouwen? Schrijf je dan in voor onze digitale nieuwsbrief.