English20 maart 2014: over de verkiezingsuitslag – Gemeenteraadsverkiezingen
“Tip voor raadsleden: lees je stukken vooral niet”
Op de dag na de gemeenteraadsverkiezingen werd tijdens het Politiek Café in Den Haag volop gediscussieerd over de verkiezingsuitslag. Was de opkomst te laag? Hoe is het met de lokale politiek gesteld? Wat zijn argumenten om wel of niet te gaan stemmen? Het Politiek Café stond bol van vragen, waarop een deskundig panel van journalisten, (oud-)politici en de maker van de StemWijzer antwoord gaf.
De opkomst voor de gemeenteraadsverkiezingen was dit jaar 53,8 procent. Waarom gaan er zo weinig mensen naar de stembus?
Jeroen van Dommelen (politiek verslaggever NOS) denkt dat een deel van het probleem schuilt in de mate van verslaglegging door de media. “Er is nauwelijks journalistiek in de kleine steden. We hebben er geen geld voor over. Grote kans dat de opkomst hoger zou uitvallen bij betere lokale media. Het kost mensen nu gewoon te veel moeite om iets simpels op te zoeken.” Elske Koopman (journalist in Den Haag) vindt dat lokale politici in ieder geval voldoende zichtbaar zijn: “Er zijn genoeg vergaderingen waar mensen naartoe kunnen gaan. Bovendien gaan veel raadsleden de straat op.”
Waarom heeft de PvdA dit jaar zoveel zetels verloren?
“Zelf zeggen ze dat ze rotbeleid moeten verdedigen”, zegt Van Dommelen. “De PvdA vraagt zich nu af hoe ze hun verhaal beter kunnen vertellen.” Astrid Oosenbrug, Tweede Kamerlid van de PvdA, stelt dat veel van wat de PvdA doet niet wordt gezien. “Veel mensen weten niet welke besluiten door welke partij worden genomen. We moeten meer vertellen, meer uitleggen misschien.”
Is het echt zo slecht gesteld met de kwaliteit van gemeenteraden als de media ons doen geloven?
Volgens John Bijl, oud-raadslid en trainer van politici, is over het algemeen het niveau hoog en gaat het heel goed met de lokale democratie. “Maar dat vinden de media niet interessant.” Bijl woonde als zogenaamde mystery burgerraadsvergaderingen bij door het hele land. Het slechtste raadslid komt volgens Bijl uit Amersfoort. Hij kwam nooit opdagen en die ene keer dat hij er was, deed hij een kruiswoordpuzzel.
De beste tip die Bijl had voor alle (toekomstige) raadsleden was: “Lees je stukken niet! Grote kans namelijk dat de stukken je visie op het betreffende onderwerp beïnvloeden.”
Hoe draagt een stemhulp, zoals de StemWijzer, bij aan het opkomstpercentage?
Jochum de Graaf (projectleider StemWijzer bij ProDemos) vertelt hoe de StemWijzer 25 jaar geleden begon op papier. “In 1989 moesten mensen nog met de hand aankruisen of ze het wel of niet met een stelling eens waren. Vervolgens konden ze via een tabelletje zelf uitrekenen met welke partij ze de meeste overeenkomst hadden.” Er is in die 25 jaar veel veranderd: dit jaar hebben bijna 1 miljoen mensen de StemWijzer online ingevuld. De StemWijzer maakt het mogelijk om verschillende partijen op een eenvoudige manier met elkaar te vergelijken. De afstand tussen burger en politiek wordt hiermee volgens De Graaf een stuk kleiner gemaakt.
Columns
Na de vragen en antwoorden over de gemeenteraadsverkiezingen is het tijd voor de columns uit het publiek. De jury van de columnwedstrijd heeft drie inzendingen uitgekozen, omdat ze ieder een andere kant van de verkiezingen belichten.
De eerste column, van Sanne Rooseboom, gaat over de vele, nietszeggende slogans die ons om de oren vliegen in verkiezingsperiodes, zoals ‘Nu vooruit’, ‘Samen sterk’ of ‘Betaalbaar wonen voor iedereen’. Voor de grap heeft Rooseboom deze slogans eens omgedraaid: ‘Straks terug’, ‘Zwak in je eentje’ of ‘Heel erg duur wonen voor een paar mensen’. Lees de column
De tweede columnist, Björn Brusse, betoogt dat stemmen een mooie gewoonte moet worden, net als boodschappen doen en sporten. Lees de column
De laatste column wordt voorgelezen door Mark Ormel. Hij betoogt dat in een democratie ook de stem van de niet-stemmer gehoord mag worden.