Hoe krijg ik iets op de politieke agenda?

Er zijn verschillende manieren om iets op de politieke agenda te krijgen. Denk daarbij aan het indienen van een petitie, burgerinitiatief of referendum of het houden van een demonstratie.

Petitie

Alle Nederlanders hebben het recht om bij de overheid (regering, het parlement, provincie of gemeente) een petitie in te dienen. Het wordt ook wel een verzoekschrift genoemd. In een petitie vragen de ondertekenaars aan de overheid om actie te ondernemen, bijvoorbeeld om een probleem op te lossen. Er is geen minimum aantal handtekeningen vereist, zoals bij het burgerinitiatief. Op www.petities.nl kan iedereen een petitie plaatsen, met het verzoek om die te steunen. Als de petitie bij de overheid is ingediend, hebben de indieners recht op een antwoord.

Burgerinitiatief

Een burgerinitiatief is een voorstel dat een kiesgerechtigde, met ondersteuning van 40.000 handtekeningen, kan indienen om een bepaald onderwerp op de agenda van de Tweede Kamer te laten plaatsen. Als het voorstel aan de vereisten voldoet, komt het onderwerp op de agenda van de Kamer.

Ook bij gemeenten en provincies kunnen de inwoners een burgerinitiatief indienen. Dan is de gemeenteraad of Provinciale Staten verplicht het onderwerp te behandelen. Hoeveel handtekeningen voor een burgerinitiatief nodig zijn, verschilt per gemeente en provincie. De griffier van de gemeente of provincie kan inwoners helpen bij het opstellen van een burgerinitiatief.

Demonstratie

Een demonstratie of betoging is een groep mensen die bij elkaar komen om ergens de aandacht op te vestigen of om ergens tegen te protesteren. Het recht om te demonstreren is wettelijk vastgelegd. Wel moet de demonstratie van tevoren worden aangemeld bij de burgemeester van de gemeente waar gedemonstreerd wordt. Voor een eenmansdemonstratie is aanmelden niet verplicht.

Referendum

Een referendum (of volksraadpleging) kan verschillende vormen aannemen. Het initiatief kan van de regering of van het parlement (of van de gemeente) uitgaan, maar het onderwerp van het referendum kan ook door de burgers zelf worden aangedragen. In dat laatste geval spreken we van een volksinitiatief. Een referendum kan ook bindend zijn of raadgevend.
Momenteel kunnen alleen in gemeenten en provincies referenda worden gehouden en wel als ze een gemeentelijke of provinciale referendumverordening hebben. Deze referenda zijn niet bindend, het staat de gemeenteraad vrij de uitslag over te nemen.