Collegereeks ‘Media en politiek’ (2019/2020)

ProDemos organiseerde in december 2019 en januari 2020 samen met Beeld en Geluid Den Haag de collegereeks ‘Media en politiek’, met Mark Deuze, Hans Laroes, Nel Ruigrok en Sanne Kruikemeier. Kijk de colleges hieronder terug, of lees de verslagen.

Het belang van een vrije en onafhankelijke pers

Politiek en media kunnen niet zonder elkaar. Wat heeft een politicus er aan als zijn of haar opvattingen niet door de media worden verspreid? Wat zouden media zijn zonder lezers en zonder berichtgeving over politiek en maatschappelijk verzet? En wat zou een democratie zijn zonder zichtbare en transparante politiek en vrije pers?

In de collegereeks Media en Politiek belichtten we het belang van vrije en onafhankelijke pers voor de democratie. Vanuit die invalshoek keken we naar de verwevenheid van politiek en media. De vier colleges gingen over de verscheidenheid van het medialandschap, over beeldvorming en de eigen bubbel, over beïnvloeding versus onafhankelijkheid en over betrouwbaarheid en fake nieuws.

Onderzoeksjournalistiek als controlemechanisme

De ontmaskering van het Watergate-schandaal door journalisten van de The Washington Post en het onvermijdelijke aftreden van president Nixon in de jaren zeventig is hét voorbeeld van onafhankelijke onderzoeksjournalistiek. Het toont hoe belangrijk het is dat mensen uit invloedrijke functies met de media durven te praten over bestuurlijke misstanden. Het volgen en onderzoeken van de politiek door media is een belangrijk controlemechanisme voor de democratie.

Sociale media van nu

De opkomst van sociale media heeft ons een grotere verscheidenheid aan media gebracht. Deze nieuwe vorm van media heeft onze blik op de wereld verruimd en brengt nieuws sneller en dichterbij. Maar er is ook een keerzijde. Doordat iedere burger tegenwoordig met een smartphone een nieuwsbericht kan schrijven, ontstaat meer foutieve berichtgeving en nepnieuws. Dit is een ongewenste inbreuk op de democratie. Buitenlandse machten kunnen zo bijvoorbeeld via hackers en nepnieuws invloed uitoefenen op verkiezingen in een ander land. Hoe maken we onderscheid in de media die we gebruiken en het nieuws dat we tot ons nemen?

Politici hebben media nodig om hun standpunten uit te dragen en om met hun imago het grote publiek te bereiken. Campagnes worden ingezet op media-aandacht. Ook daarbij zoeken politici zorgvuldig uit welk publiek zij bereiken met welk medium. Allemaal zoeken ze zo nauwkeurig mogelijk naar media die hun achterban of doelgroep bereikt.

De colleges

  • 16 december 2019: Mark Deuze
    Het huidige medialandschap: controle van de democratie?
    Het eerste college gaat over het controlemechanisme van de media voor de democratie. Of en hoe is dat anders geworden door de komst van nieuwe media? En op welke manier draagt dit kan bij aan een verbetering van het functioneren van de democratie?
  • 13 januari 2020: Hans Laroes
    Eén nieuwsfeit – tien verschillende verhalen
    Elk medium brengt het nieuws anders; hoe objectief is ons nieuws? We bespreken welke invloed media hebben op de eigen achterban. Dragen media eigen opvattingen uit en doen ze daarmee aan beïnvloeding? Bepaalt de betalende klant wat er in de krant komt?