8 december 2015: over patiëntenbelangen binnen de zorg

Op 8 december was de laatste editie van het Politiek Café van 2015. Deze avond stond in het teken van de zorg en de patiëntenbelangen binnen de zorg. De avond werd georganiseerd in samenwerking met het Montesquieu Instituut en Nieuwspoort.

Moderatoren Marcel Bamberg en Joost de Vries deden een korte quiz, gingen in gesprek met de gasten en introduceerden Jan en zijn zorgverhaal.

Het publiek warmt op met een korte kennisquiz en test hoe goed het op de hoogte is van de Nederlandse zorgfeiten. Een kenmerkend feit is dat Nederland als tweede in de wereld het meeste geld uitgeeft aan zorg, op nummer een staan de Verenigde Staten. Het publiek constateert dat dit betekent dat het goed is gesteld met de zorg in Nederland en dat dit zo moeten blijven. De bezoekers van dit Politiek Café zijn goed op de hoogte van de zorg in Nederland.

De eerste gast van de avond is Dianda Veldman, directeur van de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF). Haar baan zou ze in een zin omschrijven als werkend “voor een

organisatie die 17 miljoen zorgverzekerden vertegenwoordigt.” De NPCF werkt met drie partijen die in principe een driehoek vormen: de zorgverzekeraars, de medische organisaties en de patiënten. De NPCF werkt samen met 160 patiëntenverenigingen, die elk weer hun eigen database aan leden hebben. De organisatie is constant in contact met patiënten en merkt dat het meest voorkomende probleem bureaucratie is. NPCF heeft onlangs een film gemaakt over de bureaucratie die komt kijken bij het managen van de zorg en heeft deze videobrief aangeboden aan de Tweede Kamerleden van de vaste Kamercommissie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

De tweede gast is Martin van Rijn, staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Hij ziet het als zijn persoonlijke opdracht om als politicus meer over mensen dan over systemen te denken en te praten. Vorige week is hij bijvoorbeeld in gesprek gegaan met ouders die kinderen hebben met een intensieve zorgvraag. Staatssecretaris Van Rijn benadrukt dat de zorg in Nederland gebaseerd moet zijn op de individuele situaties waarin de zorgvragers verkeren.

Wie is er verantwoordelijk?

December is de maand van de verzekeringen en veel mensen zijn op zoek naar een nieuwe verzekering. Dit brengt de avond naar een ander aandachtspunt in de huidige zorg. De budgetpolis. Een verzekering met een lage maandpolis maar met een hoog eigen risico en met zeer beperkte zorgmogelijkheden. Vaak denken vooral jongeren en mensen met een lager inkomen dat ze zo op kosten besparen, maar als ze toch die zorg nodig hebben, worden ze met hoge rekeningen belaagd die wel honderden of soms duizenden euro’s kunnen kosten.

Een bezoeker merkt op dat de huidige zorg bestaat uit systemen waar de verantwoordelijkheid niet genomen wordt. “Iedereen is verantwoordelijk, dus is niemand verantwoordelijk.” Veldman spreekt liever over systemen waarin de patiënt centraal staat. Uit onderzoek blijkt dat in 85% van de patiëntdossiers fouten staan over de persoonlijke situatie. Dit is zorgelijk en komt mede doordat de arts niet genoeg naar de patiënt luistert. Een oplossing tegen deze versplintering is de patiënt toegang te verlenen tot de eigen gegevens.

Nederland besteedt 80 miljard euro per jaar aan zorg. Veel gaat naar reguliere behandelingen in bijvoorbeeld ziekenhuizen en andere zorginstellingen. 40% hiervan gaat naar langdurige zorg. Dit is relatief de hoogste kostenpost in de zorg. Vanuit het publiek wordt geopperd om de bestuurslagen minder te betalen en zo kosten te besparen.

Het eigen risico zorgt voor grote onrust in de samenleving. Het enige dat we kunnen doen om te zorgen dat het eigen risico niet door het plafond schiet, is voorkomen dat de zorgkosten niet te veel stijgen. De zorgkosten zijn met 4% gestegen, terwijl de bevolking met 1% is gestegen. Van Rijn geeft aan dat dit een indicatie is dat niet de zorg, maar de kwaliteit is gestegen. Om dit onder controle te krijgen moet het geld niet naar de bureaucratie, maar naar de echte zorg.

Wandeling door de wereld van de zorg

De avond gaat verder met een korte wandeling door de zorg. Deze wandeling maken we samen met Jan, een fictionele vriend die een moeilijke periode doorgaat. Martin van Rijn en Dianda Veldman vertellen met welke instanties Jan in aanraking komt op het gebied van zorg.

Jan begint als een gezonde man zonder zorgvraag. Als je gezond bent, heb je een polis bij een zorgverzekeraar, die krijg je op de mat en daar blijft het bij. Indien Jan verstandig is, gaat hij naar de tandarts en is hij ingeschreven bij een huisarts. Wat gebeurt er als hij wel een zorgvraag krijgt? Van Rijn wijst ons er op dat wat er gebeurt afhangt van de situatie. “De meeste mensen komen via de huisarts in de zorg bij de juiste instanties terecht.”

Stellingen

Bij binnenkomst kregen de bezoekers rode en groene stickers. Ze konden op deze manier hun stem uitbrengen op meerdere stellingen. Later op de avond namen de moderatoren deze stellingen door met het publiek, de staatssecretaris en Veldman.

De eerste stelling is “Goede zorg is zo belangrijk dat je daar niet op mag bezuinigen”. Het publiek was eensgezind hierover en kwam tot de conclusie dat dit inderdaad niet kan.

“Terminale patiënten hebben recht op dure medicijnen die het leven enkele weken verlengen” is de tweede stelling die op deze avond werd besproken en zorgde voor grote verdeeldheid. De helft was voor en de andere helft tegen. Het publiek deelde de mening dat het ingewikkeld is om dit te bepalen vanuit de politiek en de verzekeringen. Van Rijn vindt dit gesprek meer thuishoren tussen de patiënt en arts. “Mensen zijn geen wiskunde.”

De laatste stelling van de avond is “ik vind het best dat mijn polis sober is als ik weinig betaal”. De meerderheid is het met deze stelling eens, vanuit de gedachte dat niet iedereen dezelfde zorg nodig heeft en dus de mogelijkheid moet hebben om een ander pakket te kiezen.

Wens van de avond

Veldman en Van Rijn delen als afsluiter nog een paar wensen. Veldman gaat voor een transparantere zorg en roept de politiek op om iets te doen, zodat we in de toekomst de zorgkosten en de zorgvraag in dezelfde pas kunnen laten lopen.  De staatssecretaris gaat voor een houdbaar systeem en duurzame zorg.

Het Politiek Café over patiëntenbelangen in de zorg riep betrokkenheid van het publiek op. De zorg is vanuit meerdere perspectieven bekeken, de gasten gaven antwoord op prangende vragen en deze avond was een mooie afsluiting van het Politiek Café van 2015. Volgend jaar zijn we er weer op 9 februari.