EnglishVerslagen Docentendag 2024
Let op: aankomende tijd wordt deze pagina aangevuld
Op vrijdag 12 april vond de 42ste editie van de Docentendag Maatschappijleer plaats. In totaal namen ruim 400 docenten deel aan verschillende workshops, lezingen en excursies. Enkele van onze medewerkers waren hierbij aanwezig en hebben een kort verslag geschreven. Deze kun je hieronder lezen. We kijken terug op een zeer geslaagd evenement en willen alle deelnemers, standhouders en sprekers bedanken voor hun komst.
Voorafgaand aan de Docentendag vond de Docentenavond op donderdag 11 april plaats in het Vredespaleis waar 120 docenten aanwezig waren. Op deze pagina vind je ook een verslag van de hoofdlezing die daar plaatsvond.
Tot de volgende editie!
Hoofdlezing prof. mr. dr. Geert-Jan Knoops (Docentenavond)
Binnenkort vind je hier een verslag.
Hoofdlezing prof. dr. ir. Tanja van der Lippe
We zijn drukker dan ooit, maar drukte is ook een onderdeel geworden van onze cultuur. Lees meer over drukte in het verslag: lezing over druk door hoogleraar Tanja van der Lippe.
Lezingen
Migratie: wat is dat?
Mr. dr. Carolus Grütters
Centrum voor Migratierecht, Radboud Universiteit
Binnenkort vind je hier een verslag.
Lezing door Milio van de Kamp
Binnenkort vind je hier een verslag.
De radicaal- en extreemrechtse beweging in Nederland
Dr. Nikki Sterkenburg
Binnenkort vind je hier een verslag.
Valt de appel ver van de boom? Jongeren en hun politieke voorkeuren
Linet Durmuşoğlu & Thomas Jocker
Binnenkort vind je hier een verslag.
Jongerenwelzijn in tijden van meerdere maatschappelijke crises
Prof. dr. Eveline Crone
Binnenkort vind je hier een verslag.
Vertrouwen in de verkiezingen
Dr. Joris Gijsenbergh
Kiesraad
Binnenkort vind je hier een verslag.
Workshops
Vakvernieuwingscommissie Maatschappijleer
Lennart Schra en Lars van der Bruggen
Vakvernieuwingscommissie Maatschappijleer
Tijdens de workshop vakvernieuwingscommissie kwamen twee enthousiaste leden van de commissie op bezoek bij ProDemos. Het was een drukbezochte sessie in de mooie Trêveszaal, met veel geïnteresseerde maar ook kritische docenten. De commissieleden legden uit waar zij mee bezig waren, namelijk het vernieuwen van de eindtermen van het vak maatschappijleer. De commissieleden presenteerden een “conceptraamwerk”, waarin het vak maatschappijleer werd hernieuwd aan de hand van een aantal domeinen. Zo was er onder andere een domein voor “vaardigheden”, een domein voor “basiswaarden en grondrechten”. Elk domein was onderverdeeld in een aantal subdomeinen. Deze subdomeinen bevatten een bepaald aantal eindtermen, toegelicht met voorbeelden. Het idee van de commissie was dat alle docenten zo precies wisten wat zij op zijn minst aan hun leerlingen moeten overbrengen, waarbij docenten de vrijheid hebben om meer over te brengen dan het minimaal vereiste. Na een korte presentatie van het huidige voorstel van de commissie voor de eindtermen, werd de sessie interactief: docenten kregen de taak om zelf een les voor te bereiden aan de hand van één van de eindtermen uit het voorstel. Dit leverde interessante gesprekken op tussen docenten, en alle docenten konden uiteindelijk een leuke les voorbereiden met het voorstel van de commissie. Docenten waren veelal tevreden, vooral omdat de nieuwe eindtermen veel vrijheid voor de docent overlaat. De sessie werd afgesloten met tips en tops voor de commissie. Zo vond een docent dat het nieuwe raamwerk overlap had met het vak maatschappijwetenschappen. Een andere docent was bang dat de verzorgingsstaat in Nederland onvoldoende terug zou komen in het raamwerk. Uiteraard waren er ook tops: docenten waardeerden het enthousiasme van de commissie, en vonden het nieuwe raamwerk een enorme vooruitgang. Al met al dus een geslaagde sessie, met een positieve uitkomst!
Gastles Rollenspel Europese Unie
ProDemos
‘De EU maakt het al moeilijk genoeg, ik bedoel ze noemen bijvoorbeeld al twee van de vier besproken organen een Raad.’ Zo begon het sentiment over de Unie aan het begin van onze gastles. In een uur tijd namen twee begeleiders van ProDemos enkele docenten mee in onze gastles Europese Unie. In deze les worden leerlingen door middel van een unieke ervaring bekend met verschillende onderdelen van een complex maar belangrijk apparaat. Als vertegenwoordigers van verschillende landen en verschillende politieke fracties leefden de docenten zich in, op de verschillende op elkaar inspelende tandwielen van de EU om op metaniveau de uitdagingen te vinden in een uitleg over dit lastige apparaat. Gelukkig heeft ProDemos een mooi en eenvoudig programma waar je als school gebruik van kan maken. Wij sturen onze ervaren begeleiders met het materiaal van deze workshop graag naar jouw school om dit lastige fenomeen door middel van ervaring te duiden aan de klas. Met dit rollenspel maakt ProDemos een complex onderwerp concreet en beeldend.
Effectief lessen ontwerpen met AI
Bart Giethoorn en Jeroen Snijdewint Kalaidu
Binnenkort vind je hier een verslag.
Voorlichting over verslaving
Maike Smoorenburg Stichting Be Aware
Binnenkort vind je hier een verslag.
Ervaar zelf hoe leerlingen een klimaatconferentie naspelen
Marco Veldman en Sylvia Roos Seneca Burgerschap & CCNV Harderwijk
Presentatie workshop VN simulatie Presentatie VN simulatie
Binnenkort vind je hier een verslag.
Terrorisme, politiek geweld en disruptieve momenten: hoe bespreek je ze in het klaslokaal?
Maxine Herinx en Mila Bammens TerInfo
Binnenkort vind je hier een verslag.
Heb je deze workshop gevolgd en wil je graag de slides? Mail dan even naar docentendag@prodemos.nl.
Politiek in elke Klas
Esther Visser & Eva de Langen
CSG Liudger
Binnenkort vind je hier een verslag.
Ex-gedetineerde voor de klas
Jonathan Martinez Stichting Waarheid
Binnenkort vind je hier een verslag.
Meer grip op het centraal examen maatschappijwetenschappen havo/vwo
Ayla de Nekker, Annelies van Vugt en Anne Hemker
CvTE & Cito
Binnenkort vind je hier een verslag.
Effectief lessen ontwerpen met AI
Bart Giethoorn en Jeroen Snijdewint Kalaidu
Binnenkort vind je hier een verslag.
Verschil maken binnen burgerschap, van theorie naar praktijk
Dieuwertje de Graaff
Bureau Common Ground
Binnenkort vind je hier een verslag.
LAPPEN! – Hoe betalen bijdraagt aan Burgerschap
Wilbert Könning
Hoofdvaart College
Binnenkort vind je hier een verslag.
Gastles Regels en Rechten
Jonnick Kirwan en Mayra Meeuwisse
ProDemos
Tijdens de docentendag gaf ProDemos aan docenten maatschappijleer de kans om de hernieuwde gastles Regels & Rechten zelf te ervaren. Een ervaren ProDemos educatie-medewerker, Jonnick Kirwan, speelde tijdens deze sessie het spel “Belangenstrijd” met een kleine groep enthousiaste docenten. De sessie begon met een korte uitleg van wat de gastles inhield, waaronder een korte introductie over wat grondrechten zijn, wat het recht om te demonstreren inhoudt, en een introductie van het spel “Belangenstrijd”. Het gaat in het kort om het volgende: een groep demonstranten in een fictieve gemeente wil demonstreren op een lokale snelweg. Bewoners zijn het hier niet mee eens, en willen dat de burgemeester de demonstratie verbiedt. Tijdens het spel moeten beide partijen de burgemeester proberen te overtuigen, in drie rondes. Hoe meer rondes beide partijen winnen, hoe meer ze hun zin krijgen aan het einde van het spel. De docenten speelden het spel erg fanatiek: beide partijen wilden graag winnen, en probeerden allebei de beste argumenten te zoeken om de burgemeester – onze eigen Mayra Meeuwisse – te overtuigen. Uiteindelijk lukte het de demonstranten om twee van de drie rondes te winnen. De bewoners daarentegen wisten de burgemeester slechts een keer te overtuigen.
De docenten waren enthousiast over de gastles, en vonden allemaal dat dit een uitstekend spel was om leerlingen te leren debatteren. Ze gaven allemaal aan deze gastles in de toekomst te willen boeken. Het was dus een enorm geslaagde gastles, met een positief einde voor de demonstranten: zij mochten hun demonstratie uitvoeren!
Actualisatie kerndoelen burgerschap
Luuk Kampman en Maaike Oberink
SLO
Als men spreekt over burgerschap, wat bedoelen ze dan? Je hebt het namelijk al snel over alle onderwerpen waar iemand aan kan denken. Wat is de rol van het onderwijs in de opvoeding, en welke kwaliteiten en leerdoelen moet deze ontwikkeling faciliteren voor de studenten? Is het burgerschap als je gaat praten over belastingpapieren, of is het burgerschap als je een discussie hebt over een protest? Het uitdagende in het werk van de SLO is het afbakenen van burgerschap en het ontwerpen van diverse kerndoelen die uitvoerbaar zijn voor de docenten. SLO is van plan bijeenkomsten te organiseren om de toekomst van de kerndoelen burgerschap te bespreken met docenten uit de praktijk.
Excursies
Raad van State
Pieter-Bas Beekman, woordvoerder
Voor de ochtend-excursie van de docentendag mocht ik met een grote groep docenten op bezoek bij de Raad van State in het prachtige Paleis Kneuterdijk. Daar werden ontvangen door de altijd enthousiaste Pieter-Bas Beekman. Wij werden door hem meegenomen naar één van de zittingszalen. Daar was het idee dat Pieter-Bas een presentatie zou geven. Dit mondde in praktijk uit op een interactief gesprek tussen de docenten en Pieter-Bas. Tijdens dit gesprek zijn we onwijs veel te weten gekomen over het werk van de Raad van State. Zowel over het rechtsprekende als het adviserende werk van de Raad. Wist je bijvoorbeeld dat de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State meer dan 10.000 zaken per jaar behandeld!? Dit soort feitjes werden ons verteld aan de hand van een ouderwets spelletje ‘petje op, petje af’. Na de quiz werden wij nog rondgeleid door het prachtige paleis. Met als kers op de taart een bezoekje aan de Gotische Zaal. Tijdens de rondleiding leerden we waar het Paleis zijn naam aan te danken heeft. Uiteraard aan de Kneuterdijk, maar waar doelt het woord ‘kneuter’ op? Dat heeft te maken met het kneuteren, ofwel het gebruiken van lokvogels om andere vogels te vangen. De excursie was al met al een complete Pieter-Bas Experience!
Politieke redactie NOS
Xander van der Wulp
Als we aankomen op de politieke redactie van de NOS in Den Haag, kunnen we meteen concluderen dat we op een goed moment binnenstappen: de podcast ‘De Stemming van Vullings en Van der Wulp’ wordt opgenomen. In een (voor een 20-koppige groep krappe) ruimte kijken we mee naar de opnamestudio. Achter het glas zitten Joost Vullings en Xander van der Wulp, politiek journalisten bij respectievelijk EenVandaag en de NOS. Terwijl zij het politieke nieuws van de laatste week bespreken, leggen de mannen achter de knoppen ons uit hoe het opnemen en het monteren in z’n werk gaat.
Nadat het laatste podcastonderdeel is opgenomen, neemt Xander van der Wulp ons mee naar een andere kamer waar we met z’n allen in gesprek kunnen. Er komen allerlei onderwerpen voorbij: hoe ga je de strijd aan met nepnieuws? Hoe is de relatie tussen journalisten en politici? En hoe bereik je een grote doelgroep met politiek nieuws? Xander van der Wulp geeft aan dat ze met de podcast en de youtubefilmpjes van ‘Rondje Binnenhof’ soms ook jongeren bereiken, maar dat het voor hen niet de makkelijkste doelgroep is. Daarbij is ook steeds de balans vinden tussen serieus en belangrijke onderwerpen behandelen en het luchtig houden zodat luisteraars niet afhaken.
Tot slot een grappige anekdote die we hoorden: in het perscentrum van de Tweede Kamer zitten geregeld zowel NOS-journalisten als journalisten van andere media te avondeten. Op een avond keken de andere journalisten allemaal tegelijk op hun telefoon en vertrokken plots, om de NOS-medewerkers verward achter te laten: misten ze een grote primeur? Maar nee, de andere journalisten stonden hen lachend op de gang op te wachten.
Eerste Kamer der Staten-Generaal
Binnenkort vind je hier een verslag.
NRC parlementaire redactie
De excursie naar de Parlementaire Redactie van de NRC bood ons een unieke inkijk in het werk van politieke redacteurs! Bij de ingang werden we ontvangen door Pim van den Dool. Na een aantal trappen kwamen we aan op de werkplek van de redactie en namen we plaats aan een grote vergadertafel samen met 7 andere redacteurs. Pim gaf een korte introduceerde over de redactie en vertelde ons dat we een Q&A gingen doen waarin we van alles konden vragen. Al snel volgde er verschillende vragen. Hoe ziet een dag als redacteur eruit? Hoe wordt er bepaald waarover er wordt gepubliceerd? Hoe probeer je zo goed mogelijk overal van op de hoogte te zijn? Hoe is het contact met politici? Wat is het proces van het publiceren van plotselinge gebeurtenissen? In hoeverre is politieke kleur leidend in jullie stukken?
Zo vertelde zij dat de politieke partijen zijn onderverdeelt tussen de redacteurs en daardoor van zo veel mogelijk op de hoogte proberen te zijn en contacten te onderhouden, ondanks dat het meerdere malen werd benadrukt dat dat niet even makkelijk is bij alle partijen…
Één ding wat voor vele docenten bekend in de oren klonk waren de stemmen van de redacteurs, die je kunt kennen van de podcast ‘De Haagse Redactie’! Hiermee bereiken zij een aanzienlijk jongere doelgroep dan met de papieren krant en dit bracht een interessant gesprek met zich mee tussen de redacteurs en docenten over het taalniveau van jongeren, de uitdagingen van maatschappijleer docenten en de manier waarop de redacteurs tegen deze doelgroep aankijken. Het was een fijn gesprek waarin beide groepen erg open waren en elkaar konden vinden.
Hoge Raad
Mr. Mariken van Hilten (vicepresident)
Binnenkort vind je hier een verslag.
Kabinet van de Koning
Drs. F.J.J. Princen, Plaatsvervangend directeur
Na een heerlijke lunch in de Grote Kerk liepen we met een groep van 24 docenten in het zonnetje naar de volgende bijzondere plek, namelijk het Kabinet van de Koning! Het pand is gebouwd in 1635 en is momenteel in bruikleen van de Familie Pauw. Daar werden we hoffelijk ontvangen en begeleid naar één van de prachtige kamers waar we mochten plaatsnemen onder het genot van een kopje koffie of thee. Karin en Oscar stonden voor ons klaar om onze kennis te testen met een Kahoot quiz en natuurlijk om al onze vragen te beantwoorden. Wat is het Kabinet van de Koning en wat doet het precies? Ze vertelden ons dat het Kabinet van de Koning ondersteuning biedt aan de koning in zijn constitutionele taken, zoals het onderhouden van contacten met de minister-presidenten en andere bewindspersonen, het behandelen van verzoekschriften, het verwerken van wetten, Algemene Maatregelen van Bestuur en koninklijke besluiten die de koning moet ondertekenen. Het Kabinet bereidt dus de taken van de koning voor. Karin legde uit dat zij de bovengenoemde documenten bekijken en controleren of het democratische proces goed is verlopen. Aan het eind van de dag ontvangt de koning een koffertje met alle documenten, die hij vervolgens diezelfde avond nog ondertekent. De volgende dag ontvangt het Kabinet de Koning deze alweer getekend terug, waarna ze deze archiveren.
Na het horen van verschillende feitjes en de mogelijkheid om vragen te stellen, kregen we nog meer informatie over het pand en zelfs een kijkje in de kamer van de directeur. Deze kamer werd voorheen op Prinsjesdag gebruikt door koningin Beatrix om uit het raam te zwaaien, maar door een verandering in de route is dit helaas niet meer mogelijk. In de kamer waren prachtige wandschilderijen te bewonderen, geschilderd door Dirk Dalens III. Dit was een mooie afsluiting van de excursie.
Hoge Raad
Mr. Mariken van Hilten (vicepresident)
Binnenkort vind je hier een verslag.
Gevangenpoort
Na de lunch in de kerk vertrok een grote groep docenten richting Rijksmuseum de Gevangenpoort. Onderweg moesten we natuurlijk even langs Johan de Witt lopen, waarna wij door twee zeer kundige gidsen werden ontvangen. Onze gids nam ons mee naar een klein zaaltje in de krochten van de oude gevangenis. Hier kregen we een korte uitleg over het gebouw waar we ons in bevonden. Zo leerden we dat de Gevangenenpoort al ca. 7 eeuwen oud is en de bekende poort één van de toegangspoorten van het Binnenhof was.
De gids nam ons vervolgens mee naar de verschillende cellen in het complex. Zo zagen we de ‘gajolen’ waar vroeger tot wel vijftien gevangenen konden zitten in één donkere ruimte zonder voorzieningen. Er was wel een redelijk modern toilet (voor die tijd), met een riolering die rechtstreeks de Hofvijver in gaat. Nu mag jij eens raden waar het drinkwater voor de gevangen vandaan kwam. We zagen ook de veel luxere ridderkamer waar ooit Cornelis de Witt vast zat. Daar moest hij overigens wel iedere week het jaarsalaris van een timmerman voor betalen, gedetineerde zijn was immers niet gratis. Zeker niet als je rijk was en een comfortabel verblijf wilde.
De Gevangenpoort stond ook bekend om zijn martelkamers. We hebben op de zolder en in de pijnkelder een legio aan voorwerpen gezien. Denk aan zwaarden voor onthoofding, ijzeren stadswapens om mee te brandmerken, het alom bekende ‘blok aan het been’, schandpalen en twee soorten pijnbanken. Ik zal de details van de werking van deze voorwerpen achterwege laten en raad vooral aan om op een dag zelf de Gevangenenpoort te bezoeken. Al met al een leuke excursie en echt een uitstapje.
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Faith Bruyning (Kamerlid NSC)
Nadat we door de beveiliging van de Tweede Kamer zijn gegaan, worden we verwelkomd door Faith Bruyning. Sinds de verkiezingen in november is zij Kamerlid voor NSC. Ze waarschuwt: ze is pas 4 maanden Kamerlid, had 0 politieke ervaring en “kan ons dus niks vertellen over de standbeelden” in de Statenpassage, de ontvangsthal van de Tweede Kamer. Maar al snel wordt duidelijk dat ze ons uiteraard ontzettend veel kan vertellen. Faith Bruyning vertelt hoe zij een enorm gebrek aan menselijkheid heeft ervaren vanuit de politiek. Zo was zij o.a. gedupeerde van het toeslagenschandaal. Vanuit die situatie startte haar samenwerking met Pieter Omtzigt en zo kwam zij op de lijst van NSC. We bespreken het lage vertrouwen dat er is in de politiek in Nederland en hoe je dat vertrouwen zou kunnen herwinnen.
Daarna verlaten we de Statenpassage en komen op plekken waar reguliere bezoekers niet snel komen. Eerst bezoeken we een commissiezaal, een vergaderzaal in de Tweede Kamer. Deze zalen zijn wat minder bekend bij het grote publiek, maar Faith Bruyning legt ons uit dat het belangrijkste werk van Kamerleden eigenlijk hier plaatsvindt. Ook mogen we de plenaire zaal in, waar we op de blauwe zetels mogen zitten en achter het spreekgestoelte kunnen staan. Er wordt natuurlijk gretig gefotografeerd: “Als we beginnen met het blok over politiek, dan komt deze foto natuurlijk in de powerpoint!”