Lezing, workshops en interactieve sessie

Hieronder lees je meer over de inhoud van de lezing en workshops tijdens de MBO-docentendagen Burgerschap 2024.

Lezing over de rechtsstaat : door hoofdsprekers Folkert Jensma (locaties Den Bosch & Zwolle) en Roel Schutgens (locatie Haarlem)

Volgens de nieuwe kwalificatie-eisen burgerschap moeten studenten onder meer ‘met voorbeeldgevallen kunnen onderbouwen hoe macht zich manifesteert, en hoe deze kan worden begrensd door democratische en rechtstatelijke principes’. Interessante thema’s om in de klas te bespreken, maar misschien soms ook lastig. Als docent kun je kritische vragen krijgen van studenten. Want hoe zit het dan bijvoorbeeld met de toeslagenaffaire, klassenjustitie en het feit dat grondrechten als het recht op demonstreren soms aan de kant worden geschoven? En waarom wordt Wilders geen premier? Om de aanwezige docenten meer (achtergrond)kennis, verhalen en voorbeelden te bieden waarmee ze met zelfvertrouwen ruimte kunnen geven aan klassengesprekken die hieruit ontstaan, ging de openingslezing over de rechtstaat.

Workshops

1. Provinciespel : Ervaar de provinciale politiek

ProDemos – Huis voor democratie en rechtsstaat

In deze workshop namen Educatiemedewerkers van ProDemos de deelnemers mee in het aanbod van ProDemos-programma’s voor het middelbaar beroepsonderwijs. Eén van de programma’s op locatie die ProDemos biedt voor mbo studenten is het bezoek aan het provinciehuis. Hier spelen studenten het Provinciespel, waar ze hun eigen provincie in mogen inrichten. Moet er meer streekvervoer komen, sneller internet of is het juist belangrijk dat er nieuwe bedrijventerreinen worden gebouwd? De klas richt politieke partijen op en maakt vervolgens samen keuzes.

De docenten gingen dit rollenspel tijdens de workshop zelf spelen, zodat ze konden zelf ervaren hoe het precies gaat, en bepalen of het geschikt zou kunnen zijn voor hun studenten. Uiteraard was er ook ruimte voor vragen over het spel en over praktische zaken rondom deze excursie.

2. Schurende gesprekken

Diversion

In de door Diversion ontwikkelde training ‘Dialoog als burgerschapsinstrument’ onderzochten de deelnemers hoe je als docent om kunt gaan met maatschappelijke spanningen onder jongeren in groepsverband. Doel was om de docenten inzicht te geven in de eigen rol als gespreksfacilitator en om handvatten te bieden omtrent het voeren van lastige gesprekken over schurende thema’s.

Aan de hand van interactieve werkvormen dachten de docenten na over hun eigen normatieve bril. Ook maakten ze in de training kennis met tools waarmee je een open en veilige dialoog kunt faciliteren over maatschappelijk gevoelige thema’s als vrijheid van religie en wantrouwen in de overheid. Hoe kun je omgaan met botsende waarden, bijvoorbeeld wanneer jongeren uitspraken doen die voor groepsgenoten of jouzelf aanstootgevend zijn? Wanneer ben je normerend en wanneer is een open gesprek, hoe lastig het ook is, van groot belang?

De workshop van Diversion was een combinatie van theorie, casussen uit de praktijk en oefeningen.

3. Regels en Rechten

ProDemos – Huis voor democratie en rechtsstaat

In een gemeente komen twee groepen burgers tot botsing: één wil demonstreren op de nabije snelweg, de andere groep wil dat de demonstratie wordt verboden. Hoe loopt dit af? De burgemeester zal een keuze moeten maken… Tijdens de gastles Regels en Rechten speelt de klas deze casus na, waarbij ze vooral de burgemeester moeten overtuigen van hun eigen gelijk. Met behulp van argumentenkaarten kunnen zowel de demonstranten als de bewoners zich zo goed mogelijk voor bereiden op hun gesprek met de burgemeester.

ProDemos biedt de gastles Regels en rechten aan voor studenten op het mbo. Tijdens de workshop kon je als docent zelf ervaren hoe het spel werkt en zo bepalen of het spel geschikt zou kunnen zijn voor je studenten. Daarnaast bood het ook voor de docenten nieuwe inzichten in hoe grondrechten kunnen botsen én hoe het komt dat het recht op demonstratie niet absoluut is.

4. Europa

Niels Dekker – Trainer, adviseur en ontwikkelaar Burgerschapsonderwijs

Tijdens deze workshop gaf Niels Dekker gouden tips over lesgeven over de EU. De Europese Unie (EU) is een onderwerp waar niet alle studenten gelijk warm voor lopen, en wellicht ook niet alle docenten. Tegelijkertijd is de invloed van de EU tegenwoordig overal zichtbaar. Veel van de Nederlandse wetgeving is ingegeven door Europese besluitvorming. Maar betekent dat alles dan dat studenten moeten weten hoeveel Nederlandse Europarlementariërs er zijn of welke taken de Europese Commissie heeft? Of gaat het meer over waarden, voordelen van de EU of het belang van internationale samenwerking? Hoe pak je het concreet in de les aan?

In deze workshop kon je jouw eerste stappen zetten naar lesgeven over de EU. Tijdens de workshop werd gekeken wat goed zou passen bij ieders stijl van lesgeven, de doelgroep en de leerdoelen. Na afloop vertrokken de docenten met concrete ideeën en voorbeelden van lesprogramma’s en werkvormen waarmee ze zelf aan de slag kunnen in de klas.

Interactieve sessie

Hoe kan het burgerschapsonderwijs op jouw school beter worden georganiseerd? Hoe pakken collega’s bepaalde thema’s aan? Tijdens speeddates gingen de docenten hierover met elkaar in gesprek en wisselden ze kennis en ervaring uit. Deze sessie werd begeleid door twee burgerschapsadviseurs van het Expertisepunt Burgerschap.