Terugblik schooljaar 2024/2025

De zomervakantie begint bijna! Op veel scholen worden de laatste werkzaamheden uitgevoerd. Ook wij zijn bezig met de laatste loodjes van schooljaar 2024/2025. Op woensdag 16 juli voeren wij ons allerlaatste educatieve programma in Den Haag uit, het programma Tijd voor Politiek, en op vrijdag 18 juli brengt de laatste klas een bezoek aan de rechtbank in Rotterdam. Verder gaan ook de gemeenten, provincies en de Eerste en Tweede Kamer met reces. Tijd dus om terug te blikken op het schooljaar.

September en oktober 2024

Wij trapten het nieuwe schooljaar feestelijk af met twee uitvoeringen van ons educatieve programma Democracity: een spel waarbij leerlingen hun eigen gemeente mogen inrichten. De twee aftrappen vonden plaats in de raadzalen van Utrecht (dinsdag 3 september) en Heiloo (donderdag 12 september), waar respectievelijk ProDemos-directeur Eric Stokkink en adjunct-directeur Berber Kroon aanwezig waren, samen met een raadslid of burgemeester. ‘Gewoon met zijn allen bespreken wat je gaat doen en praten in de microfoon, dat is wel leuk’, aldus een 11-jarige leerling.

Basisschoolleerlingen tijdens Democracity in de raadzaal van de Gemeente Utrecht (© RTV Utrecht / Marc van Rossum du Chattel).

Ook werden in september traditiegetrouw de nieuwe koffertjes van de Derde Kamer der Staten-Generaal uitgereikt aan Eerste en Tweede Kamerleden. Het leskoffertje is onderdeel van een lesprogramma voor groep 7 en 8, met als thema Prinsjesdag.

Twee basisschoolleerlingen samen met Eerste Kamervoorzitter Jan Anthonie Bruijn. Fotograaf: Serge Ligtenberg/Eerste Kamer

En gesproken over Prinsjesdag: dit jaar nodigden we voor het eerst middelbare scholieren uit in Den Haag op deze derde dinsdag in september. Normaal zijn we met Prinsjesdag gesloten, omdat de Tweede Kamer dan geen groepsbezoeken ontvangt. Best jammer, want het is juist een hele interessante dag. Daarom sloegen we dit jaar de handen in een met de Eerste Kamer. Samen ontvingen we twee schoolklassen met zo’n 50 leerlingen uit het vierde jaar vmbo-tl/mavo van het d’Oultremontcollege uit Drunen, Noord-Brabant. Zij keken vanaf de tribune naar de rijtoer, volgden de Troonrede en brachten een bezoek aan de Koninklijke Schouwburg.

Middelbare scholieren kijken vanaf de tribune op het Lange Voorhout in Den Haag naar de rijtoer van de Glazen Koets (Foto: Eerste Kamer/ Robin Utrecht).

Naast al deze mooie evenementen voor de leerlingen, organiseerden we in oktober ook speciale regionale burgerschapsdagen voor docenten in het voortgezet onderwijs en het mbo. De vo-docenten konden in Breda, Middelburg, Almere en Groningen een bezoek brengen aan een rechtbank waar zij een echte zitting bijwoonden, deelnamen aan een spannend strafrecht-rollenspel en in gesprek gingen met de experts van de rechtbank. Mbo-docenten konden een kijkje nemen op de provinciehuizen van Noord-Brabant, Overijssel en Noord-Holland. Folkert Jensma en Roel Schutgens gaven lezingen en er waren verschillende inhoudelijke sessies en workshops, waaronder natuurlijk ons eigen Provinciespel.

Mbo-docenten in de Statenzaal op het provinciehuis van Noord-Brabant in ’s Hertogenbosch.

November en december 2024

Woensdag 13 november organiseerden we voor het eerst een Leerkrachtendag Burgerschap voor leerkrachten uit het basisonderwijs! De dag vond plaats in De Nieuwe Kolk in Assen. Er kwamen maar liefst 120 deelnemers op af. Als hoofdonderdeel interviewde podcastmaker Pepijn Schoneveld niemand minder dan kinderboekenschrijver Pieter Koolwijk over de vraag: ‘Hoe leer je kinderen dat het oké is om anders te zijn?’ Het gesprek is als aflevering van de podcast PepTalk terug te beluisteren. Daarnaast waren er nog vele lezingen en workshops te volgen waarin leerkrachten inspiratie en kennis konden opdoen over burgerschapsonderwijs in de klas.

Workshop tijdens de Leerkrachtendag Burgerschap in Assen.

We voerden dit jaar voor het eerste twee Grondrechtenfestivals uit. We deden samen met de NJR op mbo-scholen in Groningen, Emmen, Eindhoven en Breda. De festivals zijn gebaseerd op onze Verkiezingsfestivals, maar dan dus met als thema: grondrechten. Door middel van spelletjes, workshops, debatten en masterclasses leerden we de studenten van alles over vrijheid van meningsuiting, recht op demonstratie en privacy.

Ook brachten we in november een gloednieuwe derde editie uit van het Handboek Burgerschapsonderwijs voor het voortgezet onderwijs. En dat niet alleen: voor het eerst verscheen er ook een versie speciaal voor het primair onderwijs! Bram Eidhof, Joska Kruijssen en hun collega’s van Bureau Common Ground hebben de boeken geschreven. ProDemos verzorgde de eindredactie en is tevens de uitgever van beide boeken.

Omslagen van de twee Handboeken Burgerschapsonderwijs voor het vo en po.

En we sloten het kalenderjaar met feestvreugde af, want de Tweede Kamer stemde met brede steun van zowel de oppositie als de coalitie in met het voorstel om ProDemos in 2025 extra financiële middelen toe te kennen. Deze middelen helpen ons om regio’s verder weg van Den Haag te bereiken, zodat zoveel mogelijk leerlingen en studenten de kans krijgen om deel te nemen aan de democratie, ongeacht woonplaats of opleidingsniveau.

Plenaire Zaal Tweede Kamer — De plenaire zaal van de Tweede Kamer

Januari en februari 2025

Begin 2025 ondertekenden zowel de Eerste als de Tweede Kamer een samenwerkingsovereenkomst met ProDemos voor het nieuwe jaar. Deze overeenkomsten zorgen ervoor dat ProDemos ook in 2025 scholieren en studenten kan rondleiden in beide kamers van ons parlement.

ProDemos-directeur Eric Stokkink met de griffier van de Eerste Kamer prof. mr. dr. R. Nehmelman (links) en het hoofd Communicatie van de Tweede Kamer, Nathalie Doesberg (rechts).

Eind januari liep de redactie van het mbo-vakblad Loopbaan & Burgerschap mee met een rechtbankbezoek en gastles Rechtspraak van ProDemos in Arnhem. Studenten van Yuverta Nijmegen, opleiding Dierenartsassistent paraveterinair, kropen in de huid van advocaat, officier van justitie en rechter. Ook gingen ze in gesprek met de dienstdoende rechter aan wie ze vragen stelden als ‘Hoe probeert u objectief te blijven?’ en ‘Twijfelt u weleens over een uitspraak?’ Het artikel verscheen in de februari-editie van het blad en is terug te lezen via de website van PrimaOnderwijs: ‘Leren over de rechtspraak in de praktijk’.

Mbo-studenten van het Yuverta uit Nijmegen spelen het rollenspel uit de gastles Rechtspraak op de rechtbank in Arnhem.

Maart en april 2025

Op vrijdag 7 maart 2025 vond de 20e editie van het finaledebat van de Derde Kamer plaats in de plenaire zaal van de Eerste Kamer der Staten-Generaal. Groep 8 van De Eendragt uit Zevenhuizen Zuidplas, groep 7 van de Eerste van der Huchtschool uit Soest en groep 7 en 8 van Kindcentrum Lourdes uit Westbeemster namen het tegen elkaar op. Zeven Kamerleden coachten de leerlingen onder leiding van Eerste Kamervoorzitter Jan Anthonie Bruijn.

Basisschoolleerlingen van drie scholen discussiëren met elkaar tijdens het finaledebat van de Derde Kamer in de plenaire zaal van de Eerste Kamer.

Dankzij de steun van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties en de bijzondere gemeentes kan ons aanbod sinds een tijdje ook uitgevoerd worden op Bonaire, Sint-Eustatius en Saba. Eind november gingen twee medewerkers van ProDemos naar Bonaire om lokale begeleiders van de drie BES-eilanden te trainen, en in maart waren ze om diezelfde reden op Sint-Eustatius. De begeleiders werden getraind in drie educatieve programma’s waaronder een bijzondere variant van ons educatieve programma Democracity.

Lokale begeleiders op Sint Eustatius worden wegwijs gemaakt in de ProDemos-programma’s. aan het woord is gezaghebber Lady Alida Francis.

In maart verscheen ook het proefschrift van Laura Mulder, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Mulder concludeerde daarin dat onze educatieve programma’s in Den Haag blijvend effect hebben op politieke kennis van jongeren! Ze gebruikte o.a. de data van het ADKS (het Adolescentenpanel Democratische Kernwaarden en Schoolloopbanen), waar naast Mulder zelf, ook onder meer Tom van der Meer, hoogleraar Politicologie aan de UvA en Frank Wanders, onderzoeker van ProDemos aan meewerkten. Dit onderzoek volgde jongeren door hun schoolloopbaan heen en bekeek hoe hun houding ten opzichte van de democratie en rechtsstaat zich ontwikkelde.

Een middelbare schoolklas speelt het spel ‘EindBazen’, het interactieve hoofdonderdeel uit het Haagse programma Politiek in Vogelvlucht.

In april vonden de jaarlijkse Docentendag en -avond Maatschappijleer voor vo- en mbo-docenten plaats in Den Haag. De Docentenavond was op donderdag 10 april in perscentrum Nieuwspoort met een hoofdlezing van hoogleraar Artificial Intelligence & Society Claes de Vreese. Aansluitend gingen de ruim 100 docenten mee met een rondleiding in de Tweede Kamer. Op vrijdag was Rob de Wijk, hoogleraar Internationale Betrekkingen, de hoofdspreker op de Docentendag. Na zijn verhaal volgden meer dan 400 docenten een groot aantal lezingen, workshops en excursies over uiteenlopende onderwerpen.

De Informatiemarkt op de Docentendag 2025 in de Grote Kerk in Den Haag.

Mei en juni 2025

Om het schooljaar (en het parlementaire jaar) met vuurwerk te eindigen trok de PVV zich op 3 juni terug uit de coalitie waarna een paar uur later het hele kabinet Schoof viel. En dus sluiten wij dit verkiezingsvrije schooljaar af met twee verkiezingen in het vooruitzicht voor schooljaar 2025/2026. Op woensdag 29 oktober 2025 mag Nederland naar de stembus om een nieuwe Tweede Kamer te kiezen. En op woensdag 18 maart 2026 mogen we nog eens, maar dan voor de gemeenteraadsverkiezingen. Maar voor het zover is wensen we iedereen eerst een hele fijne zomervakantie. Op maandag 1 september gaan onze educatieve programma’s in het hele land weer van start. Tot dan!